De vicuña is een wild dier met een lange nek en grote ogen, dat een vacht produceert die gewaardeerd wordt om zijn thermische capaciteit. In contact met de huid houdt vicuñawol de warmte vast en houdt het de drager warm, zelfs bij zeer lage temperaturen. In de oudheid werd de stof alleen gebruikt om de royalty's van het Inca-volk te kleden.

De vicuña is een van de vier soorten kameelachtigen in de zuidelijke Andes. Twee ervan zijn gedomesticeerd: de alpaca en de lama. De andere twee, de guanaco en de vicuña, zijn in het wild. Vicuña's zijn verspreid over het Andesgebergte in Zuid-Amerika en zijn het meest geconcentreerd in het Peruaans-Boliviaanse gebergte en in het noorden van Chili en Argentinië, op hoogtes variërend van 3.800 tot 5.000 meter.

Een sterk kenmerk van de vicuña is de kleur van zijn vacht. Op de rug, de zijkanten van het lichaam, langs de nek en op het achterhoofd heeft hij een kaneelkleur. Op de borst, de buik, de binnenkant van de poten en op het onderste deel van het hoofd is de kleur wit.

Flickr

Het verwijderen van wol

Vicuñas planten zich niet voort in gevangenschap. Deze soort bestaat uit wilde dieren die vreedzaam grazen. Slechts één keer per jaar worden ze gestoord door de plaatselijke bevolking, die bijeenkomt om ze naar de hokken te brengen en de wol te verwijderen. De vicuñas worden massaal geschoren tijdens feestelijke ceremonies die "chacos" worden genoemd.

Bij deze ceremonie vormen honderden mensen een menselijk kordon dat de dieren naar tijdelijke hokken leidt, waar de wol wordt verwijderd. Het hele proces vindt plaats in aanwezigheid van toezichthouders van de beschermingsinstanties, en soms nemen ook ecologen en journalisten deel.

De waarde van stof

De hoge waarde is te danken aan de zeldzaamheid van deze wol, aangezien een vicuña elke drie jaar slechts 200 gram vezels produceert. Om bijvoorbeeld een jas van vicuñawol van ongeveer 25.000 dollar te maken, zijn 25 tot 30 vicuña's nodig. Een paar sokken van de stof kost ongeveer 1.000 dollar, en een pak kan oplopen tot 70.000 dollar, terwijl joggingbroeken ongeveer 24.000 dollar kosten.dollars.

Dreamstime

Totdat het Schotse Holland & Sherry besloot de stof te gaan produceren, was het onmogelijk om kleding te vinden die volledig van vicuñawol was gemaakt. Dat kwam door de waarde van de vezels, want die zijn zeer fijn, waardoor de ruwe kilo wel 500 dollar kostte.

Een andere bijzonderheid van wol is dat het vezels heeft met schubben die in elkaar grijpen en de lucht isoleren. Slechts ongeveer vier ton vicuñawol wordt jaarlijks geëxporteerd naar landen als Italië, Engeland, Duitsland en de Verenigde Staten.

De bescherming van vicuña's

Vóór de kolonisatie van het Andesgebied door de Europeanen telde de vicuñapopulatie tussen één en twee miljoen dieren. Na de komst van de Spanjaarden en hun lukrake jacht, met als doel vezels naar Europa te brengen, dreigden ze echter uit te sterven. In 1960 was het aantal gereduceerd tot slechts zesduizend exemplaren van de soort.

Hiervoor was een overeenkomst nodig tussen de regeringen van Peru, Bolivia, Chili en Argentinië. De overeenkomst werd bereikt in het Verdrag inzake het behoud en beheer van de Vicuña, dat voor het eerst plaatsvond in 1969.

Bij die gelegenheid merkten de regeringen op dat de meest doeltreffende manier om de vicuña-populatie te beschermen erin bestaat deze in het wild te houden. Ook werd erkend dat de vicuña een alternatieve economische productie is die de Andesvolkeren ten goede moet komen.

Zo werd het een door de staat beschermd dier, met een beperkt en gecontroleerd beheer. De jacht op en de commercialisering van de vicuña werd verboden, en momenteel is alleen de commercialisering van de vezels toegestaan. Om het toezicht mogelijk te maken en de commercialisering via coöperaties of semi-commerciële entiteiten te ondersteunen, werden officiële instanties opgericht.

Sinds 1987 bezitten ongeveer 200 Andesgemeenschappen wilde kuddes. De Andesbewoners kunnen geen van deze dieren offeren, dus kunnen zij ze alleen scheren, maar volgens de regels van het beheer en onder toezicht van mensen die deze dieren bestuderen.